4 ผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากการทำโรงโม่หิน ณ ตำบลดงมะไฟ

5 ธันวาคม 2562

Amnesty International Thailand

เรื่องและภาพ : Choc Bong Boo

การทำโรงโม่หินต้องมีการเห็นชอบจากชาวบ้านในบริเวณรอบๆ และต้องมีการทำรายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นเอกสารสำคัญที่ใช้ในการประกอบการตัดสินใจว่าอนุญาตหรือไม่อนุญาตทำโครงการใดๆ โดยเฉพาะการทำเหมืองแร่ เหมืองหิน โรงโม่หิน ซึ่งจะต้องมีรายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมก่อน โดยต้องมีการประชุมกับชาวบ้านเพื่ออธิบายว่าการทำโรงโม่หินมันมีผลกระทบอย่างไรบ้าง ส่วน 4 ผลกระทบจากการทำโรงโม่หินจะมีอะไรบ้าง เราไปเรียนรู้กันเลย

 

แหล่งที่ทำกินของชาวบ้าน

พอมีโรงโม่หินเข้ามา ทำให้แหล่งธรรมชาติได้หายไป ซึ่งแหล่งอาหารของชาวบ้านอาจจะอยู่ในป่า ในผา ต่างๆ ชาวบ้านได้ไปหาหน่อไม้ หาเห็ด หาอาหารธรรมชาติตรงนั้น ฉะนั้นคนคนหนึ่งที่จนไม่มีรายได้อะไรเลยเขาเดินเข้าป่าเขาก็ไม่อดตาย มันคือแหล่งอาหารธรรมชาติ แต่หากมีเหมืองหินก็จะเกิดการปักหมุดไว้ บางหมุดได้เข้าไปอยู่ในพื้นที่ทำกินของชาวบ้าน ทำให้พื้นที่บริเวณนั้นไม่สามารถเพาะปลูกได้

จะเห็นได้ว่าในพื้นที่ของชาวบ้านที่ติดอยู่กับเขตสัมปทานเหมือง จะมีเศษหินกระเด็นไปในท้องนาของชาวบ้านและพอมีเศษหินเข้ามาในท้องนาแล้ว การที่จะไปเกี่ยวข้าวหรือดำนาก็จะเป็นไปได้อย่างยากลำบาก ชาวบ้านคนหนึ่งได้เล่าว่า พอมีการระเบิดหิน หินก็ตกลงไปในที่ทำนา จึงทำให้ชาวบ้านไม่สามารถเข้าไปเกี่ยวไปดำนาได้เลย และต้องไปทำนาอื่นที่ไกลออกไปอีก ซึ่งต้องคำนึงถึงความอันตรายของการปลิวของเศษหินและการที่หินตกลงไปในแปลงนาแล้ว ดังนั้นการที่จะไปเก็บออกและทำนาใหม่ในทุกๆ ปีจึงเป็นความยากลำบาก ที่อาจจะทำให้เสียค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม

 IMG_25621127_121552.jpg

การสัญจรของชาวบ้าน

การก่อสร้างทำให้ถนนที่ใช้ในการสัญจรชำรุดเนื่องจากมีรถสิบล้อวิ่งไปมาเป็นเพียงเหตุผลหนึ่ง แต่อีกส่วนหนึ่งที่เป็นผลกระทบทางอ้อมคือ ชาวบ้านบางส่วนต้องใช้เส้นทางเดียวกันเพื่อที่จะไปนาตัวเอง ซึ่งต้องเดินทางผ่านด่านของเหมืองซึ่งมันไม่สามารถผ่านไปได้ ทำให้ชาวบ้านต้องเปลี่ยนเส้นทางไปทางที่ไกลกว่าเพื่อไปจุดที่ทำกินของตัวเอง แม้บางคนอาจมองว่าเป็นแค่เรื่องเล็กน้อย แต่ย่อมมีผลกระทบถึงค่าใช้จ่าย ไม่ว่าจะเป็นค่าเสียเวลา ค่าน้ำมัน การซ่อมบำรุง และหากต้องเดินทางต่อเนื่องเป็นเวลาหลายวัน หลายเดือน หรือเป็นปี ชาวบ้านก็จะต้องรับค่าใช้จ่ายที่มากขึ้นอย่างแน่นอน ซึ่งก็จะกลายเป็นผลกระทบที่มากขึ้น

 

ผลกระทบต่อสุขภาพ

ในการทำโรงโม่หิน ชาวบ้านที่อยู่ละแวกโรงโม่หินต้องได้รับผลกระทบโดยตรงอย่างแน่นอน ยกตัวอย่างผลกระทบทางเสียง เช่น เสียงหินกำลังบด ซึ่งชาวบ้านส่วนใหญ่ที่นี้นอนหัวค่ำและตื่นแต่เช้ามืด เสียงจึงทำให้วิถีชีวิตของชาวบ้านที่อาศัยอยู่อย่าสงบเปลี่ยนไป ส่งผลให้ชาวบ้านใช้ชีวิตลำบากมากขึ้นนอกจากผลกระทบทางเสียงแล้วยังมีค่าฝุ่นละอองในบริเวณรอบๆ ซึ่งเกินขึ้นจากการบดย่อย การระเบิดหินจากโรงโม่หิน ซึ่งส่งผลกระทบต่อชาวบ้านในบริเวณรอบๆ โดยตรง

 

ระบบนิเวศ

การระเบิดภูเขาหนึ่งลูกย่อมทำลายระบบนิเวศ โดยชาวบ้านได้มองระบบนิเวศในองค์รวม ไม่ว่าจะเป็นภูเขาที่เชื่อมกันกับผืนป่า แหล่งน้ำธรรมชาติ ภูเขาบางลูกยังมีสมุนไพรที่หายากและสามารถใช้ในการรักษาได้อีกด้วย ดังนั้นการที่ภูเขาหนึ่งลูกได้หายไปอาจจะเกิดการเปลี่ยนแปลงใต้ดิน ซึ่งต้องทำการศึกษาอีกครั้งในเชิงลึก

นี่คือ 4 สิ่งที่ส่งผลกระทบจากการทำโรงโม่หิน การทำโรงโม่หินต้องมีขั้นตอนการทำที่ต้องคำนึงถึงระบบนิเวศ ผลกระทบที่ตามมา และวิธีการแก้ไขผลกระทบให้ได้ ซึ่งต้องมีความเห็นชอบจากคนในพื้นที่และสุขภาพของคนในพื้นที่